Ông về hưu năm 2015, sau 5 năm giữ chức vụ cao nhất của nhà nước Uruguay.
Ông chắc chắn không mấy khó khăn để làm quen với cuộc sống sau khi nghỉ hưu, bởi vốn dĩ mức sống của ông từ khi còn làm việc cũng chỉ ngang với người thu nhập trung bình và thấp của nước này.
Tất cả tài sản: Chiếc xe ô tô đời…1987
Những bộ quần áo vừa giặt, phơi trên dây bay phấp phới ngoài sân nhà. Nước được lấy từ một giếng đào giữa sân cỏ mọc xanh um. Con chó ba chân Manuela chạy tung tăng…
Đó là quang cảnh bên ngoài ‘dinh thự’ của cựu tổng thống Uruguay Jose Mujica.
Ông Jose Mujica (82 tuổi) là một cựu du kích phong trào cánh tả, ông đã tham gia vào các cuộc đấu tranh được truyền cảm hứng từ cách mạng Cuba trong những năm 60, 70 của thế kỷ trước.
Ông bị bắn 6 lần và bị xử tù 14 năm. Năm 1985, khi Uruguay chuyển sang chế độ dân chủ, ông được phóng thích khỏi nhà tù của phe đối lập.
Sau nhiều chức vụ trong chính phủ (bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Gia súc và Ngư nghiệp, thượng nghị sĩ) ông trúng cử tổng thống vào năm 2009.
Từ khi đương chức, tổng thống Mujica đã từ chối ở trong ngôi nhà sang trọng mà nhà nước Uruguay cung cấp cho các nhà lãnh đạo. Ngôi nhà hiện tại dựng trên trang trại của vợ ông, ở ngoại thành thủ đô Montevideo.
Chiếc xe ô tô sản xuất từ năm 1987 - tài sản giá trị nhất của ông Jose Mujica
Năm 2010, theo yêu cầu bắt buộc của nhà nước Uruguay với các viên chức, ông đã công bố tài sản cá nhân.
Toàn bộ tài sài của ông là giá trị của chiếc xe Volkswagen Beetle, đời 1987, tương đương 1.800 USD (tương đương 36 triệu đồng).
Cùng năm 2010, nếu tính thêm 1/2 tài sản của vợ tổng thống Jose, thì tổng thống sở hữu tài sản tương đương hơn 200 USD.
Số tiền này chỉ bằng 2/3 so với cấp dưới của ông là phó thổng thống Danilo Astori, bằng 1/3 so với tài sản của người tiền nhiệm, ông Tabare Vasquez.
Tài sản nhỏ bé, lối sống giản dị của tổng thống Uruguay là đề tài của nhiều hãng truyền thông trên thế giới.
Nhiều bài báo nhận xét, khi cuộc sống của người lãnh đạo đất nước càng giản dị, tương đồng với tình trạng tham nhũng ở nước đó càng hạn chế.
Clip Thủ tướng Uruguay trả lời phỏng vấn phóng viên nước ngoài
Triết lý sống đặc biệt: Người nghèo về tài sản là người tự do nhất
Nếu đến thăm ngôi nhà của cựu tổng thống Uruguay, bạn có thể thấy ông đang cặm cụi làm vườn cùng bà vợ. Ông giúp đỡ bà hầu hết các việc nội trợ trong nhà.
‘Tôi được gọi là tổng thống nghèo nhất thế giới. Nhưng tôi không thấy mình nghèo. Người nghèo là người chỉ làm việc để cố gắng duy trì lối sống đắt đỏ, lúc nào cũng ham muốn nhiều hơn, nhiều hơn nữa’ – ông nói.
‘Đó là vấn đề về tự do. Nếu bạn không có quá nhiều tài sản, bạn không cần phải làm việc cả đời như nô lệ để duy trì tài sản đó, và do đó, bạn sẽ có nhiều thời gian cho bản thân’ – ông Jose đã nói với một phóng viên.
‘Tôi có thể giống như một lão già kỳ quặc… Nhưng đó là sự lựa chọn của tôi’ – ông nói thêm.
Người lãnh đạo cao nhất của Uruguay đã có một phát biểu tương tự khi ông tham dự Hội nghị Rio+20 (Barasil, tháng 6/2012): ‘Chúng ta đã nói hết cả một buổi chiều về phát triển bền vững để giải quyết tình trạng nghèo đói.
‘Nhưng chúng ta đang nghĩ gì? Chúng ta có muốn mô hình phát triển và tiêu dùng của các nước giàu không? Tôi hỏi bạn bây giờ: điều gì sẽ xảy ra với hành tinh này nếu người Ấn Độ có cùng tỷ lệ ô tô trên mỗi hộ gia đình như người Đức?
‘Liệu hành tinh này có đủ nguồn lực để 7 hay 8 tỷ người có thể có cùng mức tiêu dùng và lãng phí đang thấy ở các nước giầu? Mức độ tiêu thụ quá mức này đang gây hại cho hành tinh của chúng ta’.
Ngôi nhà giản dị của vị tổng thống 'nghèo nhất thế giới'
Mujica cáo buộc hầu hết các nhà lãnh đạo thế giới có một ‘ám ảnh mù quáng để đạt được tăng trưởng tiêu dùng, như thể nếu không đạt được điều đó là kết thúc của thế giới’.
Như để chứng minh cho các phát biểu của mình, ông Jose đang sống những ngày về hưu rất giản dị và hạnh phúc trong túp lều ở ngoại ô Montevideo. Ông giúp bà làm vườn, trồng hoa, rửa bát… và những việc nhà khác khi bà có việc bận.
‘Tôi đã sống như thế này gần như cả cuộc đời’ – ông nói trong lúc ngồi trong chiếc ghế cũ ở trong vườn, vui thú dùng chung cái đệm ghế với con chó bị mất một chân Manuela – ‘Tôi sống thoải mái với những gì tôi có’.
Trong thời gian ông giữ chức, phe đối lập Uruguay cho rằng khả năng quản lý của ông đã không giúp dịch vụ công tốt hơn, đặc biệt trong y tế và giáo dục.
Tuy nhiên, thời gian đó, theo đánh giá của Tổ chức Minh bạch quốc tế, Uruguay là nước ít tham nhũng nhất châu Mĩ Latin (cùng với Chile).
Điều kiện lao động và mức độ tự do của người dân Uruguay cũng được đánh giá cao. Năm 2007, đây là nước đầu tiên ở châu Mĩ Latin cho phép những người đồng giới kết hôn.
