Đó là những lời tâm sự của một bà mẹ trẻ khi đưa con đến nhờ bác sĩ Trần Văn Phúc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn thăm khám vì thấy ngực con gái phát triển bất thường.
Sau khi hỏi bệnh sử và thăm khám cho cháu bé, bác sĩ Phúc cho biết ‘con gái chị đã ăn thuốc tránh thai của mẹ’. Đây là một câu nói vui đùa của bác sĩ Phúc với bà mẹ trẻ nhưng đó lại là sự thật.
Mẹ thường xuyên dùng thuốc tránh thai, có thai ngay sau khi dừng thuốc làm tăng nguy cơ phì đại vú và núm vú, ra máu âm đạo trong 1 - 2 tháng đầu ở trẻ sơ sinh,
Bởi, khi người mẹ thường xuyên dùng thuốc tránh thai, muốn có con phải dừng thuốc 3 – 6 tháng. Khi cho con bú cũng không nên dùng thuốc có nồng độ estrogen cao.
Có thai sớm sẽ có một số nguy cơ, trong đó nguy cơ phì đại vú và núm vú, ra máu âm đạo trong 1 - 2 tháng đầu ở trẻ sơ sinh, giống như hành kinh.
Vậy mà người mẹ trẻ này vừa mới dừng thuốc tránh thai thì chị đã bị chậm kinh, có thai, đẻ xong lại uống tiếp…
Những thông tin này được bác sĩ Trần Văn Phúc chia sẻ trong bài viết ‘Trẻ gái phì đại tuyến vú’ trên facebook cá nhân của mình.
Bác sĩ Trần Văn Phúc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn
Gia Đình Mới xin đăng tải lại bài viết:
‘Một ngày vào năm ngoái, người mẹ trẻ bối rối gặp tôi ở bệnh viện. Chị không ngần ngại vạch vú cho tôi xem, trước khi nhờ tôi khám cho con gái.
‘16 tuổi, tôi là đứa con gái ngực phẳng. Vậy tại sao con tôi mới 16 tháng mà vú đã khá to? Và bây giờ cháu 22 tháng, thì cặp vú trông giống hệt như vú của tôi lúc 18 tuổi’.
Người mẹ đã đưa con đi khám một số bác sĩ, không ai điều trị gì và kết luận bình thường. Chán nản và thất vọng, chị tìm đọc chia sẻ trên các trang mạng xã hội, cuối cùng được bạn bè hướng dẫn tìm đến tôi.
‘Những lời giải thích của bác sĩ không làm tôi cảm thấy yên tâm. Rõ ràng một đứa trẻ 22 tháng tuổi có vú giống như vú mẹ lúc 18 tuổi, thì BÌNH THƯỜNG sẽ là một từ ngữ điên rồ’.
Tôi đồng ý với người mẹ. Tuyến vú phát triển ở trẻ nhỏ là tình trạng bất thường nhưng không phổ biến, đa số các trường hợp là vô hại, chỉ số ít là dấu hiệu của dậy thì sớm.
Trẻ em từ lúc sinh ra cho đến khi 2 tuổi, sẽ chịu ảnh hưởng một lượng hormone giới tính nữ có tên là estrogen, truyền từ mẹ sang con qua đường máu hoặc sữa.
Nếu hàm lượng estrogen cao thì tuyến vú của trẻ sẽ phát triển như thiếu niên dậy thì.
Nhưng sau thời kì bú mẹ, kích thước của vú sẽ giảm dần, rồi trở lại bình thường, nên không có gì đáng lo ngại.
Hầu hết những đứa trẻ vú to tôi đã gặp đều rơi vào trường hợp này.
Nhưng trường hợp của bà mẹ, tôi muốn biết thêm lịch trình sử dụng thuốc tránh thai. Và đây có thể chính là mấu chốt của vấn đề.
Khi người mẹ thường xuyên dùng thuốc tránh thai, muốn có con phải dừng thuốc 3 – 6 tháng
Người mẹ kể rằng, chị rất dễ có chửa, ông chồng lại không chấp nhận dùng bao cao su.
Vừa mới dừng thuốc tránh thai thì chị đã bị chậm kinh. Đẻ xong lại phải uống tiếp.
‘Con gái chị đã ăn thuốc tránh thai của mẹ’ – tôi nói vui nhưng đó lại là sự thật.
Thuốc tránh thai có hàm lượng estrogen cao, nên để an toàn bác sĩ đều khuyên sau dừng thuốc 3 – 6 tháng mới có chửa.
Khi cho con bú cũng không nên dùng thuốc có nồng độ estrogen cao.
Nhiễm các hợp chất của estrogen trong môi trường cũng là mối quan tâm thực sự.
Có nhiều chất hóa học từ bên ngoài môi trường, khi vào cơ thể hoạt động giống hệt như estrogen (còn gọi là Xenoestrogen), cũng có thể là nguyên nhân gây chứng phì đại tuyến vú ở trẻ.
Năm 2011, Cục An toàn thực phẩm đã phải kiểm tra gắt gao và cấm hàng loạt sản phẩm có nguồn gốc từ Đài Loan chứa hàm lượng Xenoestrogen cao, như bánh kẹp, sữa, thạch, nước rau câu, nước giải khát, cùng một số đồ dùng khác.
Vì lí do đạo đức, các nhà khoa học không thể thực hiện nghiên cứu kiểm chứng tác động trực tiếp của các chất Xenoestrogen lên trẻ em, nhưng hàng loạt các ‘thí nghiệm tự nhiên’ đã chứng tỏ có mối liên quan không thể chối cãi.
Với những trẻ gái phì đại tuyến vú sau cai sữa, thường là 3 – 4 tuổi, thì phải nghĩ ngay đến dậy thì sớm.
Các dấu hiệu cần phải theo dõi chặt chẽ, như âm vật to, mọc lông mu, có kinh; và cần thiết phải khám ngay bác sĩ chuyên khoa để có biện pháp điều trị kịp thời.
Khi có dấu hiệu dậy thì sớm, bác sĩ cần thiết phải cho xét nghiệm định lượng hormone, siêu âm tuyến vú, siêu âm kết hợp với chụp cộng hưởng từ để đánh giá tử cung buồng trứng, chụp Xquang đánh giá phát triển của xương.
Trẻ trên 3 tuổi bị vú to, vú to nhanh, nhất là sau khi cai sữa vẫn tiếp tục to thì nên đưa ngay trẻ đi thăm khám bác sĩ
Như vậy, với hầu hết trẻ bị chứng phì đại tuyến vú, nếu dưới 2 tuổi thì không có gì phải lo lắng. Những trường hợp sau đây phải đến ngay bác sĩ:
- Vú to nhanh, nhất là sau khi cai sữa vẫn tiếp tục to.
- Vú đã nhỏ lại nhưng lại tiếp tục to trở lại.
- Trẻ trên 3 tuổi bị vú to.
- Có thêm bất kì một dấu hiệu nào của dậy thì sớm: âm vật phì đại, mọc lông mu và lông nách, có kinh nguyệt.
'Những năm 1980, dậy thì sớm được coi là trẻ dậy thì trước 11 tuổi. Nay đã giảm xuống 10 tuổi.
Các nghiên cứu thống kê thấy rằng, số trẻ dậy thì bắt đầu từ 8 tuổi khá nhiều. Một số giả thuyết nguyên nhân như: Hormone giới tính, chế độ dinh dưỡng, yếu tố xã hội (như tiếp xúc với sách báo và phim ảnh)...' - BS Trần Văn Phúc.
