Virus HPV là gì?
HPV (Vi rút u nhú ở người – Human Papillomavirus) là một loại vi rút lây truyền qua đường tình dục.
Nó lây truyền qua quan hệ tình dục (chẳng hạn như quan hệ tình dục qua âm đạo và hậu môn) hoặc lây khi tiếp xúc qua da. Ít nhất 50% người đã từng có quan hệ tình dục sẽ bị mắc HPV vào một thời điểm nào đó trong cuộc sống.
Có hơn 100 chủng HPV, thường cơ thể sẽ tự loại bỏ virus mà không có bất cứ triệu chứng nào nhưng một số chủng có thể đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe.
Một số chủng HPV ác tính:
- HPV 6 và HPV 11 biến tế bào nhiễm bệnh tạo thành mụn cóc (sùi mào gà) ở cơ quan sinh dục. Dù là bệnh truyền nhiễm cần điều trị nhưng các chủng này không gây tổn hại lâu dài.
- HPV 13 gây đột biến gen khiến tế bào phân chia cực nhanh, tạo thành ung thư. Tế bào cổ tử cung có nguy cơ lây nhiễm cao nhất.
- HPV 16 và HPV 18 là nguyên nhân chính gây ra ung thư cổ tử cung, hiện là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ.
HPV lây như thế nào?
HPV lây nhiễm do tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây bệnh, virus khu trú ở vùng tế bào bị lây nhiễm, chứ không phát tán khắp cơ thể.
Do HPV thường lây qua đường tình dục, tức là qua các tế bào âm đạo, âm hộ, dương vật, hậu môn miệng và cổ họng. Dù có cách trị bệnh, nhưng không có cách nào loại bỏ hoàn toàn virus.
Do đó, xét nghiệm HPV thường cho kết quả dương tính nhưng hầu hết đều không đáng ngại.
Vẫn chưa có phác đồ điều trị triệt để căn bệnh này. Nhưng có nhiều cách bảo vệ cơ thể khỏi HPV.
HPV nguy hiểm như thế nào?
Hệ miễn dịch có khả năng tiêu diệt hầu hết các chủng HPV trước khi chúng gây ra tổn hại cho cơ thể, bệnh nhân thậm chí còn không biết mình nhiễm bệnh.
Có thể mất đến 20 năm, triệu chứng ung thư mới xuất hiện nhưng tầm soát thường xuyên có thể phát hiện các thay đổi bất thường của tế bào cổ tử cung trước khi nó phát triển thành ung thư.
Phụ nữ trên 21 tuổi có thể xét nghiệm Pap định kì, lấy một mẫu tế bào tại niêm mạc cổ tử cung, để kiểm tra các dấu hiệu bất thường.
Kết quả dương tính không có nghĩa là ung thư, chỉ là có các tế bào bất thường vùng cổ tử cung, về lâu về dài có thể phát triển thành ung thư.
Bệnh nhân sau đó được yêu cầu xét nghiệm Pap thường xuyên hơn để theo dõi, tình trạng nặng hơn, sẽ tiến hành soi cổ tử cung. Bác sĩ quan sát cổ tử cung và có thể lấy một mẫu mô nhỏ làm sinh thiết để kiểm tra kĩ hơn.
Một vài trường hợp, mô nhiễm virus có thể được loại bỏ. Cổ họng nhiễm HPV có thể gây ra ung thư vùng cổ. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có phương pháp xét nghiệm HPV vùng cổ họng.
Có ba loại vắc-xin an toàn, hiệu quả ngăn ngừa HPV 16 và 18. Liệu trình tiêm chủng gồm hai hay ba mũi tiêm cách nhau vài tháng và chỉ có tác dụng khi tiêm đủ số mũi.
Ở nhiều nước, nó là mũi tiêm bắt buộc cho các bé gái từ 11 đến 18 tuổi, đồng thời, ngày càng có nhiều bé trai bắt đầu được tiêm phòng.
Người lớn ở các quốc gia như Mỹ và Anh có thể chọn tiêm phòng tự nguyện. Các bằng chứng cho thấy tiêm phòng giúp giảm 90% tỷ lệ ung thư cổ tử cung trên toàn thế giới.
Các nhà nghiên cứu cũng đang thử nghiệm thuốc dành cho người đã nhiễm HPV 16 và 18, nhắm đến các tế bào nhiễm virus ngăn không cho phát triển thành ung thư.
Trong khi chờ các phương pháp điều trị được hoàn thiện và phổ biến rộng rãi thì sử dụng bao cao su, tiêm phòng và tầm soát bệnh là cách phòng ngừa HPV hiệu quả nhất.
